Integracja

Integracja w edukacji – jest to włączenie w życie społeczne każdego dziecka także niepełnosprawnego.

Jest to stworzenie każdemu dziecku optymalnych warunków rozwoju: w sferze procesów poznawczych i intelektualnych, emocjonalno-społecznych, psychologicznych, w zakresie sprawności manualnej, integrowanie dzieci niepełnosprawnych i zdrowych w ich naturalnym środowisku rówieśniczym.

Wszystkie dzieci mają prawo do wspólnego uczenia się. Chcemy stworzyć warunki dla dzieci o różnych cechach rozwoju do wzajemnego obcowania, zgodnego współżycia, tolerancji, niesienia pomocy, szansy na przeżycie sukcesu, wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka i akceptacji.

Integracja jest wielką szansą na wychowanie nowego pokolenia w duchu współpracy i tolerancji dla różnorodności ludzi i stanowi też szansę poprawy warunków życia ludzi nie-sprawnych i stworzenia im możliwości pełnego udziału w życiu społecznym.

Każdy z nas może kiedyś stać się osobą niepełnosprawną. Pomyślmy o tym jak dużo osób żyje wśród nas niepełnosprawnych. Są oni takimi samymi ludźmi jak my. Potrzebują zrozumienia, akceptacji, miłości.

Dzieci zdrowe ucząc się w klasie z dziećmi niepełnosprawnymi doświadczają, że zdolności czy sprawności nie są parametrem do mierzenia ludzkiego przystosowania się.

Praca i nauka w klasach integracyjnych daje wiele korzyści dzieciom i ich rodzicom. Mała liczebność grupy, jednoczesna praca dwóch pedagogów pozwala na dokładne zdiagnozowanie przyczyn trudności w nauce dziecka zdrowego, daje też dużą możliwość odkrycia dziecka wybitnie zdolnego. Kształtuje pozytywne cechy osobowości, tj. otwartość, wrażliwość, uczynność, cierpliwość, wytrwałość. Sprzyja łagodnemu wychodzeniu z egoizmu właściwego każdemu dziecku.

Indywidualizacja wymagań w stosunku do dziecka niepełnosprawnego wzmacnia podstawowe funkcje poznawcze.

Aktywność dzieci zdrowych, ich spontaniczność mobilizuje dzieci niesprawne do pracy na lekcjach i po zajęciach. Dzieci niesprawne zachęcone przez swoich zdrowych kolegów stawiają sobie cele, które zmuszają je do osobistej mobilizacji. Atmosfera w klasie zapewnia poczucie bezpieczeństwa.

Nauczanie w tak zróżnicowanej grupie klasowej jest możliwe, jeżeli nie oczekuje się od dzieci i nauczycieli tego, że wszyscy uczniowie będą robili to samo, tak samo i w jednakowym czasie. Według motta Pestalozziego z 1970 r. „Nie porównuj dziecka z innym dzieckiem, ale każde dziecko z nim samym” .

Program nauczania modyfikowany jest w zależności od możliwości konkretnego ucznia.

Klasy integracyjne pracują o oparciu o obowiązujący powszechnie program szkoły masowej i na bazie obowiązujących podręczników.

W doborze treści programowych uwzględnia się głównie te o charakterze użytkowym, które każdemu dziecku pozwalają lepiej funkcjonować w życiu. W przypadku uczniów szczególnie uzdolnionych rozszerza się go o treści o charakterze abstrakcyjnym, rozbudowuje się zakres wiedzy encyklopedycznej.

            W odniesieniu do dzieci niepełnosprawnych program jest modyfikowany w zależności od dynamiki rozwoju dziecka i jego postępów. Może zawierać elementy programu szkoły życia, szkoły specjalnej, lub powszechnej równocześnie. Wymienione poziomy mogą też być realizowane etapami.

            W każdym zespole klasowym pracuje jednocześnie dwóch pedagogów: w klasach I-III nauczyciel nauczania początkowego w klasach IV-VI nauczyciele przedmiotów oraz nauczyciel specjalny - wspomagający. Są oni w równym stopniu odpowiedzialni za postępy uczniów.

Nauczyciel prowadzący realizuje treści programowe, nauczyciel wspomagający dostosowuje zakres programu do możliwości niepełnosprawnego dziecka, jego

tempa, specjalnych potrzeb w zależności od orzeczenia Poradni psychologiczno-pedagogicznej. Dzięki takiemu systemowi na każdej lekcji występuje indywidualizacja w procesie nauczania. Zapewnia to optymalny rozwój wychowanków.

            Nauczanie ma zaspakajać potrzeby wszystkich uczniów, musi być zaplanowane, działania wszystkich nauczycieli wspólne, a role obu pedagogów wymienne.

Pedagodzy spotykają się co miesiąc i przygotowują:

-zajęcia i pomoce dydaktyczne:

-prowadzą dokumentację (teczki ucznia);

-oceniają postępy uczniów;

-opracowują test i kwestionariusze;

-planują współpracę ze specjalistami (logopedą, psychologiem, reedukatorem, rehabilitantem);

-opracowują indywidualne programy terapeutyczne dla konkretnego dziecka;

-planują imprezy klasowe i uroczystości, urządzają salę lekcyjną.

 

W kasach integracyjnych stosuje się tradycyjne ocenianie uczniów w skali 1-6. Sposób oceny pracy uczniów ma charakter również opisowy.

           

W procesie nauczania przewiduje się okresowe badania porównawcze wyników nauczania, postaw oraz zachowań społecznych między klasami integracyjnymi a równoległymi.

             

Uwzględniając specjalne potrzeby dzieci w klasie integracyjnej i w trosce o ich harmonijny rozwój zatrudnia się dodatkowych specjalistów wspomagających proces dydaktyczny, np.

·       logopeda –prowadzi po lekcjach indywidualne ćwiczenia mowy z dziećmi,

·      psycholog – koordynuje od strony merytorycznej pracę interdyscyplinarną zespołu integracyjnego. Wykonuje systematyczne badania psychologiczne zarówno dzieci zdrowych jak i niepełnosprawnych.

Niezbędnym warunkiem prawidłowego funkcjonowania integracji jest pogłębiona współpraca z rodzicami. Warunkiem przyjęcia dzieci niepełnosprawnych do zespołu klasowego jest akceptacja rodziców tej formy uczenia się i wychowania, zgoda nauczycieli, oraz gotowość i możliwości szkoły związane z zaspokojeniem specjalnych potrzeb dzieci.

Kwalifikacji oraz określanie specjalnych potrzeb dzieci dokonuje zespół specjalistów: lekarz, pedagog, psycholog.

Nabór dzieci zdrowych oparty jest na zasadzie całkowitej dobrowolności i akceptacji idei integracji przez rodziców. W szkolnej grupie klasowej przebywają uczniowie zdrowi i niepełnosprawni. Stosunek liczbowy między dziećmi zdrowymi a niepełnosprawnymi powinien być elastyczny w zależności od stopnia i rodzaju niedomagań. Zasadniczo nie powinno być więcej niż 4 dzieci o słabszej kondycji i nie mniej niż dwoje.

 

Opracowała Monika Lewtakowska

Artykuły